Integracja sensoryczna

Integracja sensoryczna to proces zachodzący w mózgu bez udziału naszej świadomości, dzięki któremu informacje pobierane przez zmysły są odpowiednio przetwarzane, porządkowane, łączone z innymi, dzięki czemu mózg może wykorzystać je do kształtowania prawidłowych zachowań, percepcji świata, uczenia się. Dzięki integracji sensorycznej wszystkie informacje odbierane przez zmysły są składane w całość.

Zmysły to zdolność odbierania bodźców zewnętrznych. Każdy ze zmysłów tworzą odpowiednie narządy zmysłów, w których najważniejszą rolę odgrywają receptory wykształcone w kierunku reagowania na konkretny rodzaj bodźców oraz odpowiednie funkcje mózgu.

Rodzaje zmysłów:

• przedsionek,
• dotyk,
• propriocepcja,
• wzrok,
• słuch,
• smak,
• węch.

Najwcześniej rozwijają się tzw. bazowe systemy sensoryczne: układ dotykowy, przedsionkowy i proprioceptywny, które stanowią podstawę do prawidłowego rozwoju pozostałych zmysłów.

Układ przedsionkowy (zmysł równowagi):

• zlokalizowany jest w uchu wewnętrznym,
• wpływa na utrzymanie równowagi, koordynację, płynność ruchu, zdolność koncentracji uwagi oraz napięcie mięśniowe.

Przykłady zabaw stymulujących układ przedsionkowy:

• turlanie, toczenie się w różnych kierunkach (po podłodze, po różnych fakturach),
• skoki, podskoki (obunóż, na jednej nodze, przeskakiwanie z nogi na nogę, skakanie wokół woreczka, krążka, przeskoki nad woreczkiem, z przedmiotem umieszczonym między kolanami),
• przeskakiwanie przez przeszkody,
• skakanie na skakance, gra w klasy,
• bujanie, huśtanie (w hamaku, w kocu).

Dotyk:

• jest największym i najbardziej pierwotnym układem zmysłowym w naszym organizmie. Skóra, w której zlokalizowane są receptory dotykowe zajmuje największy obszar, stanowiący barierę ochronną naszego ciała,
• umożliwia różnicowanie tego czego dotykamy i gdzie jesteśmy dotykani,
• pozwala odczuwać ból i temperaturę, wibracje,
• wpływa na równowagę emocjonalną, poczucie bezpieczeństwa, poznawanie własnego ciała.

Przykłady zabaw stymulujących zmysł dotyku:

• dotykanie zróżnicowanych faktur,
• chodzenie boso po podłożu zróżnicowanym pod względem faktur,
• rozpoznawanie faktur, przedmiotów bez kontroli wzroku,
• zabawy w fasoli, kaszy, ryżu, piasku (przesypywanie, wyszukiwanie drobnych przedmiotów).

Propriocepcja:

• to zmysł kinestetyczny – zmysł orientacji ułożenia części własnego ciała,
• odbiera informacje z mięśni, ścięgien i stawów,
• umożliwia sprawne poruszanie się i wykonywanie czynności ruchowych bez kontroli wzroku,
• buduje orientację w schemacie własnego ciała i przestrzeni.

Przykłady zabaw stymulujących układ proprioceptywny:

• zawijanie dziecka w koc, karimatę (naleśnik),
• wałkowanie pleców, np. wałkiem kuchennym,
• masowanie ciała przedmiotami o różnych fakturach,
• bitwa na poduszki (poduszki różnej wielkości, ciężkości, wzajemne poklepywanie się poduszkami po różnych częściach ciała).

Oprac. mgr Katarzyna Roszkowska-Świerczek