Afazja rozwojowa

Rodzice po diagnozie „afazja” często przeżywają szok. Co to jest? Jak z tym żyć? Jak pomóc dziecku? Niestety nie zawsze wszystko jest jasno i klarownie wyjaśnione rodzicom. A co to takiego ta „afazja rozwojowa”? Ponieważ wśród polskich specjalistów zajmujących się diagnozowaniem zaburzeń mowy u dzieci nie ma porozumienia w stosunku do jednoznacznej terminologii, bywa że na określenie afazji rozwojowej stosuje się zamiennie takie terminy, jak:

  • niedokształcenie mowy o typie afazji,
  • niedokształcenie mowy pochodzenia korowego,
  • niedorozwój mowy,
  • dysfazja,
  • alalia,
  • SLI.

Afazja rozwojowa, występująca u dzieci nie jest konsekwencją niepełnosprawności intelektualnej, niedosłuchu, porażenia mózgowego, całościowych zaburzeń rozwojowych. Spowodowana jest uszkodzeniem pewnych struktur mózgowych, często w postaci mikrourazów o nieznanej genezie i niejednoznacznym patomechanizmie.

Afazja rozwojowa – to specyficzne zaburzenia rozwoju mowy i języka. Dzieci, pomimo prawidłowego słuchu fizycznego i (co najmniej) normy intelektualnej, mają trudności z nabywaniem i rozumieniem mowy.

Wyróżnia się trzy rodzaje afazji rozwojowej:

  1. afazja rozwojowa typu ekspresyjnego (ruchowa, motoryczna) – gdy dziecko nie mówi lub mówi bardzo słabo, ale rozumie mowę,
  2. afazja rozwojowa typu percepcyjnego (sensoryczna) – gdy rozumienie mowy otoczenia jest dla dziecka ograniczone, natomiast mowa czynna dziecka jest bardzo agramatyczna i niewyraźna (dziecko posługuje się „swoim” językiem),
  3. afazja rozwojowa typu mieszanego (motoryczno-sensoryczna) – połączenie obu poprzednich, tzn. dziecko nie mówi (lub słabo mówi) oraz nie rozumie mowy otoczenia.

Objawy afazji rozwojowej:

  • zaburzenie albo zniesienie zdolności wyrażania myśli słowami, powolna, oszczędna w słowach mowa, składanie słów i zdań odbywa się z wysiłkiem,
  • niemożność naturalnego opanowania systemu gramatycznego i składni, np. niewłaściwa fleksja, parafazje głoskowe (zamiany głosek, opuszczanie i przestawianie głosek), parafazje słowne (wtrącanie błędnych słów), niewłaściwa forma gramatyczna (agramatyzmy), uproszczenia w budowie zdań przez np. opuszczanie przyimków i niezmienianie końcówek rzeczowników (styl depeszowy albo styl telegraficzny),
  • zaburzenia o charakterze amnestycznym – zapominanie już nabytego słownictwa, dziecko nie potrafi przypomnieć sobie właściwych słów do określenia przedmiotów i pojęć, przedmioty określa opisowo (np. pióro – „to do pisania”),
  • problemy z uczeniem się nowych słów i zapamiętywaniem ich znaczeń,
  • trudności z powtarzaniem cudzych słów i zdań,
  • tworzenie neologizmów, zniekształcenia słów, często niezrozumiała mowa,
  • w przypadku afazji czuciowej: zaburzenie rozumienia mowy, dzieci rozumieją sens pytań i zdań dopiero po kilkakrotnym powtórzeniu, czasami rozumieją sens niektórych słów, ale nie rozumieją znaczenia całego zdania.

Oprócz ewidentnych problemów z mową, dzieci z afazją cierpią jednocześnie na:

  • trudności w czytaniu (aleksja) i pisaniu (agrafia) – występujące w różnym stopniu,
  • ograniczenia w uczeniu się na pamięć (dzieci wolniej zapamiętują, niedokładnie, nieadekwatnie, szybciej zapominają),
  • problemy z koncentracją,
  • dysharmonię rozwojową, problemy z motoryką małą i dużą, zaburzenia integracji sensorycznej, męczliwość,
  • nerwowość, lękliwość, nadpobudliwość, problemy emocjonalne, obniżone poczucie własnej wartości, unikanie kontaktów społecznych, izolowanie się.

Dziecko z afazją rozwojową musi koniecznie zostać objęte opieką i terapią wielospecjalistyczną. Najczęściej zaangażowany jest oczywiście logopeda (neurologopeda), psycholog, pedagog, terapeuta integracji sensorycznej. Terapia dziecka z afazją rozwojową jest bardzo długa i żmudna, ale konieczna. Wszyscy specjaliści pracujący z dzieckiem muszą ze sobą współpracować i wymieniać swoimi spostrzeżeniami. Najważniejszą i nadrzędną sprawą musi być dobro afatycznego pacjenta. Odpowiedni dobór terapii, motywacja dziecka i współpraca specjalistów z rodzicami to najlepsze, co może przytrafić się dziecku z afazją rozwojową.

Źródło: https://www.rozkodujmyafazje.pl/czym-jest-afazja/

Oprac. mgr Katarzyna Roszkowska-Świerczek